Świat dźwięków nie ginie

1.jpg

Ryszard Kapuściński. Źródło: strona www.kapuscinski.hg.pl

„Świat dźwięków nie ginie. Dźwięki trwają, tworzą wielką, żywą zbiorowość”.

„Cisza między słowami bywa tak ważna jak słowa. Nadaje im siłę i sens. Ale także słowa oddziałują na ciszę – nadają jej barwę i głębię”. 

Te cytaty są z pierwszego Lapidarium Ryszarda Kapuścińskiego. Właśnie mija rok, odkąd odszedł.

Wybitny reporter ma oczy i uszy otwarte. To oczywiste, inaczej nie byłby wybitnym reporterem. Ale Pan Ryszard miał wrażliwość artysty. I oczywiście był też wrażliwy na sztukę – malarstwo, rzeźbę – i na muzykę. Był wielkim melomanem, kochał różne rodzaje muzyki, zarówno Mozarta, jak jazz. Kiedy natykaliśmy się na siebie jeszcze w „Gazecie Wyborczej” czy później w różnych miejscach, zawsze mnie wypytywał, czy szykuje się jakiś ciekawy koncert w filharmonii.

Nie wiem, jak znajdował czas na tyle zainteresowań, zawsze w drodze, najpierw tylko reporterskiej, później coraz częściej – by tak rzec – mentorskiej (uwielbiali go studenci w różnych stronach świata). Ale wrażliwość muzyczna przydaje się człowiekowi piszącemu nie tylko do poszerzania osobowości, ale i przy samym tworzeniu. „W pisaniu książki jest bardzo ważne, żeby wejść w rytm. Bo jak już się wejdzie, to ten rytm potem niesie człowieka” – mówił a propos swojego Cesarza, książki chyba najbardziej muzycznej (przede wszystkim właśnie rytmicznej) w jego dorobku. Sam zresztą powiedział, że tego typu pomysłu można użyć tylko raz.

Dziś nie ma już chyba takiej literatury reporterskiej, w której myśli się w ten sposób. Coś się po prostu opisuje, rzadziej chyba myśli się o formie. Reportaże pisywało się kiedyś dość artystowsko, pieszcząc frazy. Ten styl wydaje się dziś staroświecki. Kapuściński też zresztą poszedł w inną stronę. Za Lapidariami nie przepadam, bo to raczej szkicownik, zbiór notatek niż zamknięte dzieło. Ale może i ja jestem staroświecka?

Znaleźć tam jednak można perełki. Jak te słowa o dźwiękach. Tak pomyśleć o tym, że świat dźwięków nie ginie… Są też gdzieś w przestrzeni słowa wypowiedziane przez Pana Ryszarda: http://www.kapuscinski.info/page/mp3