Prawykonanie Lutosławskiego

6 lutego 2016
Dorota Szwarcman
Udostępnij
Wyślij emailem
Drukuj

Kto by pomyślał, że 22 lata po śmierci wielkiego kompozytora można jeszcze wykonać utwór, który dotąd nie był wykonywany? Miało to miejsce dziś w Studiu im. Witolda Lutosławskiego w ramach festiwalu Łańcuch XIII.

Nie było to jakieś zapomniane wielkie arcydzieło, tylko po prostu dziesięć zgrabnych miniaturek w stylu neoklasycznym – Interludia na obój i fagot – które powstały w 1943 r. Z lat wojny znamy jeszcze Dwie etiudy na fortepian (znakomite; szkoda, że Lutosławski nie napisał ich więcej) i oczywiście Wariacje na temat Paganiniego. Interludia, odnalezione w zbiorach po kompozytorze przechowanych w Archiwum Paula Sachera w Bazylei, mają charakter ćwiczeń stylistycznych, choć na rękopisie są ponoć adnotacje kompozytora, z których wynika, że przygotowywał je do wykonania. Rodzina się zgodziła, więc można było to zagrać i została wypełniona jeszcze jedna luka w wiedzy o autorze Livre pour orchestre.

Wykonane na początek drugiej części koncertu, zostały następnie przytłoczone dziełem dużego kalibru, pochodzącym z tych samych, wojennych czasów – Kwintetem Konstantego Regameya. To utwór legendarny, ci, którzy usłyszeli go po raz pierwszy na koncercie konspiracyjnym w Warszawie w 1944 r., byli pod wielkim wrażeniem. Niestety, później był rzadko wykonywany i wciąż tak jest. Pewnie dlatego, że nieobecni nie mają racji – kompozytor-erudyta, znawca wielu języków, orientalista (indolog), o korzeniach szwajcarskich, od listopada 1944 (czyli zaledwie kilka miesięcy po prawykonaniu Kwintetu, podczas których przeszedł Powstanie Warszawskie i parę obozów) mieszkał już w Szwajcarii. Kwintet stylistycznie znajduje się gdzieś pomiędzy ekspresjonizmem a neoklasycyzmem; mimo zmienności nastrojów najbardziej się zapamiętuje początkowe posępne, zamyślone solo klarnetu (ten temat powraca również pod koniec pogodnego finału). Długo oklaskiwano wykonawców – młodych polskich kameralistów pod wodzą pianisty Macieja Grzybowskiego.

Piszemy o tym, co ważne i ciekawe

Mocne canadiano

Nowy premier Kanady Mark Carney jest chodzącym wzorcem wszystkiego, czego Donald Trump nienawidzi najbardziej. Czy będzie też prorokiem antypopulistycznej reakcji?

Łukasz Wójcik

Pierwsza zaś część koncertu została rozpoczęta krótkim, pięknym Epitafium na obój i fortepian Lutosławskiego (zadaną na tym festiwalu jest rozpoczynanie wszystkich koncertów utworem głównego bohatera), potem jeszcze były Ptaki Włodzimierza Kotońskiego, cykl ośmiu utworków na klarnet, wiolonczelę i fortepian z 1988 r. (dobrane pewnie ze względu na formę), wreszcie genialne Kontrasty na skrzypce, klarnet i fortepian Bartóka. Też słyszy się je zbyt rzadko, a to tak wspaniały utwór.

Jutrzejszy koncert festiwalowy opuszczam – idę na inny, zdam relację.

Udostępnij
Wyślij emailem
Drukuj